เมื่อวันที่ 15 กุมภาพันธ์ 2011, กลุ่มงาน IDPF ได้เผยแพร่แบบร่างของ EPUB 3.0 ซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงการทำงานที่สำคัญ นอกจากนั้นได้ทำการกำหนดโครงสร้าง และตั้งชื่อที่แตกต่างจาก EPUB 2.0.1 และรวมไปถึงการเปลี่ยนแปลงคำศัพท์บางอย่าง เพื่อความชัดเจน ตัวอย่างเช่น รายละเอียดระดับของสื่อสิ่งพิมพ์ที่ใช้เผยแพร่ และการแพกเกจเอกสาร ใน EPUB 2.0.1 ชื่อ Open Packaging Format 2.0.1 ได้เปลี่ยนเป็น EPUB Publications 3.0 ใน EPUB 3.0 เป็นต้น
การทำงานใหม่ และการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญ และโครงสร้างปัจจุบันใน EPUB 3 (ยกตัวอย่างมาบางส่วน)
1. เนื้อหาในเอกสาร
- HTML 5: รูปแบบเนื้อหาพื้นฐานของ EPUB 3 ตอนนี้จะขึ้นอยู่กับการทำงานต่อเนื่องเป็นลำดับ XML ของ HTML5 (XHTML5) ส่วน EPUB 2.0.1 รองรับสองรูปแบบเนื้อหาขั้นพื้นฐาน คือ HTML 1.1 และ DTBook
- SVG: เอกสารรูปแบบ SVG ตอนนี้สามารถปรากฏอยู่ใน EPUB 3 โดยตรงได้เลย (เอกสาร SVG ไม่ต้องซ้อนอยู่ในเอกสาร XHTML เหมือนใน EPUB 2.0.1)
- MathML: Math Markup Language เป็นรูปแบบเนื้อหาที่เพิ่มมาใหม่ ใน EPUB 3
- EPUB กำหนดไวยกรณ์ความสามารถในการอ่านของมนุษย์ และเครื่องมือการอ่านใหม่ เพื่อช่วยในการนำทางสำหรับการอ่านสื่อสิ่งพิมพ์ที่มีขนาดกว้างได้ดียิ่งขึ้น
- Scripting: ระบบการอ่าน EPUB 3 อาจจะเลือกสนับสนุนการเขียนสคริปต์ ซึ่งระบบการอ่านแบบเดิมใน EPUB 2 เป็นปัญหาอยู่พอสมควร หากใน EPUB 3 เลือกใช้การเขียนสคริปต์ในระบบการอ่าน ก็คงให้การอ่าน EPUB มีความหลากหลาย และสะดวกสบายมากยิ่งขึ้น
- Triggers: ระบบการกระตุ้น เพื่อให้เกิดการกระทำ หรือเกิดการทำงานของตัว Content เพื่อความสะดวกของผู้ใช้ ในการควบคุมเสียง และวิดีโอ โดยไม่ต้องเขียนสคริปต์ องค์ประกอบใหม่ของ Trigger จะถูกกำหนดไว้ในโปรไฟล์ EPUB ของ HTML5 ที่ช่วยในการออกคำสั่งให้เปิดใช้งานจากองค์ประกอบของรูปภาพ และที่เกี่ยวกับข้อความที่ระบุคุณสมบัติ เพื่อให้เล่นเสียง และวิดีโอ (เช่น ออกคำสั่งให้ เล่น, หยุด หรือหยุดชั่วคราว)
- CSS: EPUB 3 กำหนดรายละเอียด CSS อยู่บนพื้นฐานของ CSS 2.1 (พร้อมด้วยการเพิ่มโมดูลจาก CSS3)
- Font Embedded: EPUB 3 ต้องใช้ระบบการอ่าน ที่สนับสนุนรูปแบบตัวอักษร OpenType และ WOFF สำหรับแบบอักษรฝังตัวอยู่ร่วมกับ CSS ตามหลักเกณฑ์ @font - face
- เสียงและวิดีโอ: EPUB 3 สืบทอด การสนับสนุนองค์ประกอบเสียง และวิดีโอ สำหรับ HTML5
- ระบบการอ่านทุกระบบ ที่สนับสนุนการเล่นไฟล์เสียง จะต้องสนับสนุนไฟล์เสียง MP3
- ระบบการอ่านทุกระบบ ที่สนับสนุนการเล่นวิดีโอ จะต้องสนับสนุนวิดีโอ H.264 พร้อมระบบเสียง AAC ในรูปแบบของ MPEG4
Rich Media ถือเป็นข้อกำหนดใหม่ที่น่าสนใจ ที่ส่งผลให้ EPUB มีองค์ประกอบการเป็นสื่อสิ่งพิมพ์อิเล็กทรอนิกส์มากยิ่งขึ้น ตอบสนองกับยุคปัจจุบัน ซึ่งมีผู้ผลิตอุปกรณ์การอ่าน eBook มากยิ่งขึ้น และการอ่าน eBook จะเกิดผลในการรับรู้ และสร้างความบันเทิงได้ดี หากมีสื่อทางเสียง และวิดีโอ ประกอบอยู่ด้วย
ต่อไปก็เป็นหน้าที่ของผู้ผลิตซอฟต์แวร์ทั้งการสร้าง และการอ่าน จะต้องพัฒนา และปรับปรุงให้สนับสนุนกับ EPUB 3 ยกตัวอย่างเช่น ล่าสุด Adobe ได้ออกผลิตภัณฑ์ Adobe CS 5.5 ซึ่งในนี้มี InDesign CS 5.5 ที่มีการปรับปรุงคุณสมบัติให้มีคำสั่งที่สามารถสร้าง เรียกดู และอ่าน EPUB 3 รวมไปถึงการสร้างสื่ออื่นๆ ในลักษณะสื่อสิ่งพิมพ์ดิจิทัล อาทิเช่น Digital Magazine เป็นต้น
สำหรับซอฟต์แวร์ในค่ายอื่นๆ ก็เริ่มขยับปรับตัว เพื่อให้รองรับกับ EPUB 3 กันมากขึ้น และเราคงจะได้เห็น eBook ในรูปแบบ EPUB โลดแล่นอยู่บน Device ใหม่ๆ ทั้ง eBook Reader, Smart Phone และ Tablet PC
ประสิทธิ์ คล่องงูเหลือม